-
1 magnus
a, um (compar. mājor, us, superl. maxĭmus, a, um — арх. maxumus)1) большой, крупный (insula C; epistula C; mare Sl; oppĭdum Cs; magna negotia magnis adjutoribus egent VP; ascendĕre a minoribus ad majora C); просторный, обширный ( domus C); высокий (quercus Enn; acervus C, V; mons Ctl); рослый, высокого роста, крупного телосложения (homo LM; animal PM); значительный, многочисленный (numerus C, Cs; pecunia C, Nep, L; classis Nep; populus V, PJ); длинный (iter C; capillus, barba C)reficere in majus PJ — увеличивать, расширять2) разлившийся, выступивший из берегов или бурный (mare Lcr, Sl; flumen V, Sen; aquae L)3) сильный, резкий, мощный (ventus Pl; imber, incendium C); жестокий ( dolor Cs); бурный ( gaudium Sl); громкий (clamor, vox C; fletus Cs)5) широкий, оживлённый ( mercatura C)6) разительный, решительный ( argumentum C); настоятельный, настойчивый (preces C etc.); важный, внушительный, серьёзный (causa, judicium, testimonium C; maxima rei publicae tempora C)maximae cuique fortunae minime credendum est L — чем больше преуспеяние, тем меньше следует ему доверятьсяmagna curare, parva neglegere C — заниматься серьёзными делами, мелкими же пренебрегать7) усиленный, усердный ( studium Cs)8) долгий, продолжительный (mensis V; tempus Just, Pt)annus m. C, T — великий (мировой) год (около 13 000 лет) или St, Lcn весьма плодородный, обильный год9) старыйmagno natu Nep etc. — в преклонных годах, престарелыйmajor patria QC — исконное отечество, старшая родина, т. е. метрополия (напр., Финикия для карфагенян)majores natu C etc. — люди старшего возраста, старики или L сенаторы12) возвышенный, благородный (animus, spectaculum C)13) гордый, надменный, хвастливый ( lingua H)magna loqui Tib, O — хвастаться14) дорогостоящий, дорогой (pretium C, Ph etc.)magni (magno) aestimare (facere) C etc. — высоко ценить, дорожитьmagni esse Nep — высоко цениться или много значить ( apud aliquem C) -
2 sum
I 1. fuī, esse1) быть, существовать (pericla, quae non sunt PS)omnes qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt C — все (те), которые существуют, которые существовали которые будут существовать2) происходить, совершаться, приключаться, бывать, случатьсяsenatus hodie fuerat futurus C — сенат должен был собраться (заседание сената должно было состояться) сегодняsolis defectio fuit C — произошло солнечное затмение3)а) быть налицо, быть в наличии, иметьсяflumen est Arar, quod in Rhodanum influit Cs — есть река Арар, которая впадает в Роданut nunc quidem est C — при нынешних, по крайней мере, обстоятельствахsunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere C — есть (люди), которые (т. е. некоторые) не решаются высказывать то, что думают; или с conjct.sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem possis H — существуют слова и звуки, посредством которых ты мог бы унять это страданиеб) редко est = suntest, quibus Eleae concurrit palma quadrigae Prp — есть (такие), которые в Элее оспаривают первенство в состязании квадриг4) быть верным, действительнымsunt ista C — да, это такest, ut dicis C — ты правильно говоришь(verum) esto C — но, допустим5) быть, находиться (Romae, ruri, in foro, apud exercitum, ante oculos C)mons Jura est inter Sequanos et Helvetios Cs — гора Юра находится между областями секванов и гельветовcertum non habeo, ubi sis aut ubi futurus sis C — я точно не знаю, ни где ты находишься, ни куда собираешьсяapud aliquem esse C — быть у кого-л. в гостяхtotum in eo est (ut) C — всё дело в том (что, чтобы)ab aliquo esse Ter etc. — происходить от кого-л. или C держать чью-л. сторонуpro aliquo esse C — считаться кем-л.6) пребывать, тж. состоять в браке, находиться в связи ( cum aliquā Ter)est ubi... C — бывает, случается, что...est quod T, C или cur... C — есть причина тому, что...7) содержаться, быть написаннымexemplum litterarum, in quo erat illas undĕcim esse legiones C — копия письма, в котором было сказано, что этих легионов было одиннадцать8) изредка являться, приходить9) состоятьcreticus est ex longā et brevi et longā C — кретик (критский стих) состоит из (слогов) долгого, краткого и долгого10) длиться, продолжаться (obsidio triginta dies fuit L)11) принадлежать, быть присущим, свойственнымei morbo nomen est avaritia C — имя этой болезни — алчностьalicujus militiae vacatio est C — кто-л. свободен от военной службы12) находиться в зависимости, зависетьnon est in medico semper, relevetur ut aeger O — не всегда во власти врача исцелить больного13) обстоятьres ita est Sl etc. — так обстоит дело14) значить15) с dat. быть, служить, способствовать, приноситьaliquid alicui est laudi Nep — что-л. кому-либо приносит славуsaluti esse C, Cs — способствовать спасению, быть на благо16) относиться, касаться17) с dat. gerundii быть (при)годным, подходящимsolvendo C (или aeri alieno L) esse — быть платёжеспособным18) в pf. больше не существовать, погибнутьfuimus Troes, fuit Ilium V — нет уж нас, троянцев, нет больше Илионаsive erimus, seu nos fata fuisse volent Tib (pl. = sg.) — буду ли я жив, или судьбе будет угодно, чтобы я погиб2. как глагол-связка (verbum copulativum)1) быть, служить, являться, представлять собойnos numerus sumus H — мы представляем собой массу (толпу)2) с gen. poss. принадлежать, быть присущим, быть признаком, свойством ( domus est patris C)temeritas est florentis aetatis C — отвага — свойство цветущего возрастаquid hoc sit hominis? Pl (негодующе) — что это за человек такой?hominum, non causarum toti erant L — (римляне в то время) были преданы личностям, а не делам (принципам)4) надлежать, подобать, быть обязанностьюadulescentis est majores natu revereri C — юноше надлежит почитать старших по возрасту5) с gen. gerundivi служить, способствоватьea, quae diutinae obsidionis tolerandae erant L — то, что помогало (могло помочь) выдержать длительную осаду6) с gen. и abl. qualit. иметь, обладать7) в sg. + gen. составлять, образовывать, состоять8) стоитьager nunc multo pluris est, quam tunc fuit C — (это) поле стоит теперь много дороже, чем стоило тогдаvestimenta, quae vix fuissent decem sestertiorum Pt — носильные вещи, которые стоили никак не больше 10 сестерциев9) быть важным, иметь значениеest, ubi damnum praestet facere, quam lucrum Pl — бывает, что (бывают такие случаи, когда) убыток приходится предпочесть прибыли. — см. тж. futurusII sum Enn = eum III sum- приставка = sub- -
3 magnus
maior, maximus, великий, большой, а) относит. объема, количества, числа, напр. magna, maior possessio (1. 5 § 10 D. 27, 9);maior domus (1. 38 § 4 D. 32. 1. 38 § 1 D. 39, 2. 1. 22 pr. D. 33, 7: 1. 126. cf. 1. 163 pr. D. 50, 16. 1. 90 eod. 1. 11 § 1 D. 2, 1. 1. 4 D. 4, 1. 1. 20 D 3, 3. 1. 18 § 3 D. 4, 3. 1. 38 D. 3, 5. 1. 9 § 1 D. 22, 1. 1. 54 D. 26, 7. 1. 89 § 2 D. 46, 3. 1. 4 § 3. 1. 5 D. 10, 2. 1. 7 § 19. cf. 1. 8 D. 2, 14. cf. 1. 14 pr. D. 16, 3. 1. 15 pr. D. 42, 5. 1. 2 pr. D. 42, 7. 1. 3 pr. D. 3, 1. cf. 1. 19 § 1 D. 26, 2. 1. 32 § 13 D. 4, 8. cf. 1. 18 D. 5, 1. 1. 19 D. 50, 1. cf. 1. 160 § 1. D. 50, 17);
maior pars diei (1. 2 § 1 D. 50, 16. 1. 156 eod.);
b) по отнош. к стоимости, цене: magni pretii esse (1. 14 § 5 D. 47, 2);
mai. pretii res (1. 26 § 4. D. 12, 6. 1. 33 pr. D. 9, 2. 1. 22 § 10 D. 48, 10);
magni facere, весьма почитать, aestimare (1. 36 D. 38, 2);
maiore valere (1. 5 C. 2, 20);
c) относит. важности, силы, magna (et iusta s. idonea) causa (1. 8 § 17 D. 5, 2. 1. 4 § 3 D. 12, 3. 1. 4 § 3 D. 42, 1. 1. 53 § 2 eod. § 2 I. 3, 14. 1. 7 pr. D. 2, 13. 1. 3 § 1 D. 4, 9. 1. 30 D. 13, 7. 1. 2 § 1 D. 18, 6. 1. 9 § 2. 1. 25 § 6 1. 33. 36 D. 19, 2. 1. 17 § 5 D. 19, 5. 1. 1 § 4 D. 44, 7. 1. 1 § 5 eod. 1. 226 D. 50, 16);
mai. rei impetus (1. 2 D. 4, 2);
timor mai. mali (1. 5 eod.);
maior, max. metus (1. 8 § 1. 2 eod.);
magna captio (1. 43 D. 9, 2);
iniuria maior (1. 7 § 7 D. 47, 10);
mai. delicta (1. 5 § 2 D. 48, 19. 1. 11 D. 1, 16. 1. 54 D. 5, 1);
magna s. max. capitis deminutio (см. caput s. 5);
d) о значении, о рангах (1. 14 D. 2, 1. 1. 58 D. 5, 1. 1. 1 § 3 D. 49, 1. 1. 6 C. 3, 22. 1. 54 § 1 D. 42, l. 1. 7 § 22 D. 48, 22);
mai. magistratum gerere (1. 14 § 5 D. 50, 4);
max. Principes (1. 30 pr. D. 27, 1. 1. 8 pr. § 5 D. 50, 5);
maiores, начальники (1. 3 C. 1, 9);
e) по отнош. к имуществу: maior centenario (см.);
f) о возрасте человека: б) период жизни (maior natu) (1. 15 § 3. 1. 40 § 1 D. 1, 7. 1. 77 § 21 D. 31. 1. 21 § 5 D. 33, 1);
maior natu XXV annis (l. 14 pr. D. 38, 2);
maior XX annis (1. 5 § 1 D. 1, 5);
LXX annis (1. 3 D. 50, 6. § 4 I. 1, 11); особ. обоз. maior - лицо, перешедшее возраст 25 лет, совершеннолетнее, mai. aetatis (constitutum) esse (1. 23. 48 § 2 D. 4, 4. 1. 3 § 11 eod.): minor, maior factus (1. 3 § 1. 2 eod. 1. 24 pr. eod.);
maior aetate (1. 15 C. 4, 44); в) для обознач. родственников по боковой линии, которые состоят ближе всего к общему родителю (родоначальнику): patruus, avunculus magnus, maior, maximus;
amita, matertera magna, maior, maxima = avi (aviae), proavi (proaviae), abavi (abaviae), frater, soror (1. 1 § 6 1. 10 § 15-17 D. 38, 10); г) maiores, бб.) дальние, восходящие: прародители (1. 10 § 7 eod. cf. 1. 4 § 2 D. 2, 4. 1. 35 D. 4, 4. 1. 36 D. 38, 2. 1. 3 D. 48, 22); вв) вооб. предки, a maioribus constituta (1. 20 D. 1, 3. 1. 12 § 9 D. 49, 15. 1. 35 D. 11, 7. 1. 3 pr. D. 24, 1. 1. 28 § 1 D. 48, 19);
mos maiorum (1. 11 D. 1, 1. 1. 5 D. 2, 1. 1. 11 § 1 D. 3, 2. 1. 9 pr. D. 48, 9); гг) предшественник во владении (1. 11 C. 7, 32).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > magnus
-
4 momentum
mōmentum, ī n. [из *. mŏvĭmentum от moveo ]1) движущая сила, толчок (lĕvi momento impulsa occĭdit, sc. arbor L); напор, натиск ( hostes haud magno momento fusi sunt L)2) повод, побудительное начало, причина, обстоятельство ( parva momenta animum in spem impellunt L); стимул (ad aliquid C)3) содействие, помощь (saluti alicujus m. praebere O)4) вес, важность, значение, влияние (magni momenti esse ad aliquam rem C; nullius momenti esse apud aliquem Nep; res aliquid momenti habet C)m. habere (afferre) ad aliquid C, Cs — иметь большое (решающее) значение для чего-л.magnum m. addere (adjicere) alicui rei L — оказывать решающее влияние на что-л.m. facere ad aliquid (in aliqua re) L — оказывать влияние на что-л. (пользоваться влиянием в чём-л.)nullius momenti putare C или lĕvi momento aestimare Cs — невысоко расценивать6) влиятельное лицо (maximum m. rerum civitatis esse L)7) движение8)а) смена, бег, течение (m. horarum Just; tempora certis momentis decedentia H)б) круговорот, оборотm. Leonis H — оборот созвездия Льва9) решение, исход10) изменение, перемена (nullum m. annonae facere L; lĕvia fortunae momenta L)11) отрезок времени или пространства, промежуток ( natura parvis momentis multa mutat C)horae momento H, L — в течение часа12) мгновение, моментmomento ( temporis) L, QC, T, CC, Pt — в одно мгновениеmomento fit cinis, diu silva Sen впоследствии погов. — лес растёт долго, а превратить его в пепел — дело мгновенияm. occasionis L — благоприятный момент13) раздел, часть, пункт (officiorum C; orationis Q); исходная точка (sol cotidie ex alio caeli, momento orĭtur PM) -
5 discrimen
1)а) расстояниеб) промежуток, просвет ( dentium O); музыкальный интервалd. comae (crinis) O — пробор2) разница, различие (d. recti pravique Q; sine ullo sexūs discrimine Su)3) сила распознавания, способность различать (non est d. in vulgo C)4) решающий момент, решение (res venit in d. QC; agere Lcr или deducere, тж. adducere rem in d. C)gladio permittere mundi d. Lcn — предоставить мечу решить судьбу мираin discrimine est humanum genus, utrum vos an Carthaginienses principes orbis terraruin videat L — человечество стоит перед решающим вопросом, будет ли принадлежать господство над миром вам или карфагенянамad ipsum d. ejus temporis C — как раз в самый решающий момент5) критическое положение, опасность (d. improvisum evasisse T)adduci in d. alicujus rei C — подвергаться опасности лишиться чего-л.d. periculi L — критическая (опасная) минутаomnium rerum certamen et d. C — потрясение всех основ, всеобщая смута6) решительный бой (d. vehĕmens QC)res versata (est) in d. L — дело решается оружием (сражением)discrimine nullo perire Lcn — погибнуть, не вступив в бой7) решающее значение, важность8) испытание, проба -
6 existimo
ex-īstimo (арх. exīstumo), āvī, ātum, āre [ aestimo ]1) судить, полагать, считать (ut Cicĕro existimat Q; in hostium numĕro existimari C)aliquem sapientem et appellare et e. C — называть и (действительно) считать кого-л. мудрымdisciplina in Britanniā reperta esse existimatur Cs — думают, что учение (друидов) создалось в Британииaliquid milia octingenta in longitudinem esse existimatur Cs — протяжение чего-л. определяется в 800 (римских) миль2) судить, решать, высказываться (bene de aliquo C etc.)e. aliquid magni Nep — высоко что-л. ценитьaliquid flocci non e. Pl — не ставить что-л. ни во что -
7 pretium
ī n.1) цена, стоимостьp. habēre C или in pretio esse L, O — быть в ценеmagni (parvi) pretii esse Pl, Ter, C etc. — дорого (дёшево) стоитьnon parvum p. accipere Ap — продать недёшевоin pretio p. nunc est O — ныне в цене лишь цена, т. е. одно лишь богатство и ценитсяerat operae p. Pt — дело стоило тогоmagno pretio C — дорогоparvo pretio C — дёшевоp. ob stultitiam ferre Ter — (по)платиться за свою глупость4) плата, вознаграждение (p. laboris C); награда (p. certaminis O); воздаяние, возмездие, наказание (p. ignaviae Pl)facere operae p. L — делать нечто стоящее труда или не напрасно (по)трудитьсяp. est (operis) T, Sil etc. — (это) стоит сделать -
8 consilium
cōnsilium, ī n. [ consulo ]1) совещание, обсуждение (arcana, nocturna Sl)adhibere aliquem consilio (или in consilium) Cs, C — привлечь кого-л. к обсуждениюire in c. C — устроить совещаниеmittere in c. C — пригласить (судей) на совещание, т. е. приступить к голосованиюaliquid habere in consilio L, QC etc. — подвергать что-л. обсуждениюc. est de aliquā re L — совещание касается чего-л.2) заседаниеc. publicum habere C — иметь заседание государственного советаin c. advocare C — пригласить на заседание3) члены совещания, участники заседания, совещательный орган, советc. sanctius L — о совете выборных от сената в Карфагене или совете из депутатов Этолийского союзаc. sanctissimum VM — Areopăgusc. militare (castrense) L — военный совет4) рекомендуемое мероприятие, совет (alicui bonum c. dare Sen; petere c. ab aliquo C; neglegere VM (или spernere QC) alicujus c.; alicujus consilio uti Cs, C)5) решение, план, замысел (audax, callidum L)c. fidele L — добросовестный (честный) планc. urbanum C — внутриполитическое мероприятиеc. atedificandi (aedificationis) C — строительный планinde c. mihi (sc. est) T — поэтому я и решилmalum est c., quod mutari non potest PS — плох тот план, который (в случае необходимости) не может быть изменёнc. capĕre ex re et ex tempore C — принять решение в соответствии с обстоятельствамиconsilio C, L, Ph etc. — преднамеренно, с умыслом, по определённому плануprivato consilio — по своему почину, самостоятельно, лично ( facere aliquid Nep)c. est ita facere C, L etc. — я решил так поступитьc. (imperatorium) C, Cs, L, Nep — военный план, тж. военная хитростьunde c. afuerit, culpa abest L — где не было (злого) умысла, там нет и вины6) разумность, благоразумие, проницательность ( vir magni consilii Cs)simul c. cum re amisisti? ирон. Ter — неужели вместе с деньгами ты потерял и рассудок?aliquid bono consilio facere Pl, Ter — сделать что-л. по здравом размышлении (с полным основанием)quae quanto consilio (к 5.) gerantur, nullo consilio assĕqui possumus C — каким образом это происходит, мы никак понять не можем -
9 intersum
inter-sum, fuī, esse1) быть (посреди), находиться (между), проходить, пролегать (pons interest inter eos C)i. pede Cato — отстоять друг от друга на один футinter primum et sextum consulatum sex et quadraginta anni interfuerunt C — между первым и шестым консульствами прошло 46 лет2) быть, находиться, присутствовать, участвовать (i. omnibus negotiis PM; pugnae Nep; i. proelio Cs; convivio и in convivio C)i. populo Quirini H — жить среди римского народа3) разниться, различаться, отличаться (vera intersunt a falsis C; stulto — dat.— intellĕgens quid interest? Ter)impers. interĕst — есть разницаinterest inter «carere» et «egēre» Sen — есть разница между (понятиями) «не иметь» и «нуждаться»multum interest Sen etc. — есть большая разницаnihil interest C etc. — нет никакой разницыnulla res interest, nisi tempus Nep — вся разница лишь во времени4) impers. interest имеет значение, важно (alicujus или alicujus rei, aliquā или ad aliquid)plurimum interest ad disciplinam militiae L — в высшей степени важно с точки зрения воинской дисциплиныi. meā (tuā, suā) C etc. — важно для меня (для тебя, для него)interest omnium recte facere C — все заинтересованы в том, чтобы поступать честноmultum (magni) interest C etc. — весьма важноinterest ut (ne) illud fiat C, Cs etc. — важно, чтобы это (не) произошлоnon sentientis nihil est ullam in partem quod intersit C — кто ничего (уже) не чувствует, того ничто уже не интересует -
10 judicium
jūdicium, ī n. [ judex ]1) судебное следствие, судопроизводство, судj. inter sicarios C — дело об убийствеj. privatum C — гражданский процессdare (reddĕre) j. C — разрешить (согласиться на) судебное следствие ( о преторе)qui j. dat C — praetorj. nullum habēre Nep — не иметь судимостиexercēre (committĕre) j. C — производить суд2) суд, судебное установление (in j. venire T; aliquem in j. deducĕre или adducĕre C)3) судебное дело, процесс, тяжба (habere j. C)vincĕre j. C — выиграть процесс4) судебное решение, приговорj. facĕre de aliquā re C — дать судебное заключение о чём-л.5) суждение, мнение, взглядj. habere rei alicujus C — судить (высказывать своё мнение) о чём-л.j. suprēmum Su, VM — последняя воля (завещание)j. anĭmi mutare Sl — переменить взгляд6) вкус (j. subtile H, intellĕgens C)8) рассудок, соображение, обдуманность, способность соображать, рассудительность, размышление (judicio aliquid facere C); проницательность (magni judicii esse C; non inertiā, sed judicio fugisse Nep)9) судебная власть, судейская должность (j. dare alicui C) -
11 facere
делать: 1) совершать известное действие, quae facta contra bonos mores fiunt, nec facere nos posse credendum, est (1. 15 D. 28, 7. 1. 102. D. 50, 17);2)особ., как предмет обязательства, обозначает в обширнейшем смысле а) всякое действие, т. е. состоящее как в даче какой-либо вещи или предоставлении пользования оною, так и в оказании какой-либо услуги или помощи (1. 218 D. 50, 16. cf. 1. 175 eod.); отсюда обозн. также исполнение обязательства, состоящее in praestando, solvendo: facere posse = solvendo esse (1. 8. 9. D. 12, 6. l. 23 pr. I. 81. D. 17, 2. 1. 18 § 1. 1. 28. 54. D. 24. 3 1. 1 § 1 D. 42, 7. I. 21. D. 46, 3. 1. 63 § 7. 1. 68 § 1 D. 17, 2);facere contra s. adversus legem, SCtum, voluntatem defuncti etc. (см. adversus s. 1., contra s. 1. 1. 9 § 8. D. 4, 2. 1. 3 D. 1, 1. 1. 55. D. 50, 17).
centum tautum facere posse (1. 82 D. 35, 2);
quatenus facere potest debitor (1. 49 D. 2, 14. l. 3 pr. D. 13, 5. 1. 63 D. 17, 2. 1. 36 D. 24, 3. 1. 33 pr. D. 39, 5. 1. 16- 25 D. 42, 1. 1. 35 pr. D. 3, 5);
nihil vel minus facere posse (1. 1 § 43 D. 16, 3);
facere iudicatum (1. 45 § 1. D. 5, 1. 1. 42 pr. D. 12, 1. 1. 45. D. 46, 1);) в более тесном смысле обозн. всякое действие, которое не вмещает в себе понятия dandi, т. е. передачи предмета в собственность другого лица (см. s. 1. с), противоп. dare;
3) совершать, причинять, fac. homicidium (1. 1 § 21. D. 48,18. I. 28 § 15 D. 48, 19), stuprum, adulterium (1. 12 D. 48, 6), furtum (1. 7 pr. 1. 18. 19 § 6. I. 23 D. 47, 2);
si nox furtum faxsit (L. XII tab. VIII, 11), si servus furtum faxit (1. c. XII. 3), cum nexum faciet (1. c. VI. 1);
damnum (1. 151 D. 50, 17), pauperiem, iniuriam (1. 1 pr. § 3 D. 9, 1), si iniuriam faxsit (L. XII, tab. VII, 4);
vim, metum (1. 9 § 1. 8. 1. 14 § 2. 13. 15 D. 4, 2) moram (см.);
4) составлять, fac. testamentum, tabulas testamenti (1. 18 § 1. 1. 19 D. 28, 1), codicillum (1. 19 D. 29, 7. 1 37 § 1 D. 32);
5) заключать, совершать, fac. locationem, venditionem (1. 8 § l D. 42, 5), nomina (1. 9 pr. 13. 2,14. 1. 39 § 14. D. 26, 7. 1. 46. D. 32);
6) facere negotium, причинять неприятности: calumniae causa negotium facere alicui (1. 1 pr. § l 1. 3 § 1. D. 3, 6. 1. 5. pr. D. 37, 15);
7) сделать: locat artifex operam suam, i. e. faciendi necessitatem (1. 22 § 2. D. 19, 2);
opus factum (1. 21 § 1 D. 39, 2);
materia facta (1. 6. D. 6, 1);
argentum, aurum factum (1. 78 § 4 D. 32. 1. 27 D. 34, 2);
8) заниматься: fac. medicinam (1. 26 § 1 D. 38, 1), argentariam (1. 4 § 3. 4 D. 2, 13), artem ludicram, lenocinium (1. 4pr. § l. 2. D. 3, 2);
9) сделать кого чем, possessorem fac. aliquem (1. 22 D. 50, 16. 1. 6 § 5. 1. 13 § 5. D. 3, 2);
suspectum fac. aliquem (1. 2 D. 27, 8);
fieri, делаться, iure institutionis, ex testamento, heres factus (1. 5 D. 28, 6. 1. 68 § 1 D. 30. 1. 40 § 1 D. 1, 7);
sui iuris, paterfamil. factus (1. 2 § 1. 1. 3 D. 14, 5. 1. 3 § 4. 1. 20 D. 14, 6);
pubes factus pupillus (1. 4 D. 27, 2);
annorum XIV factus (1. 22 pr. D. 36, 2);
furiosus mentis compos factus (1. 47 D. 29, 2. 1. 2 § 11. D. 38, 17);
liber servus factus (1. 1 § 4. eod. 1. 38 pr. D. 46, 3);
fundus sacer factus (1. 91 § 1 D. 45, 1. 1. 3 § 8 D. 12, 4. 1. 55 D. 35. 1. 1. 2 D. 39, 6. 1. 24 D. 3, 5);
fundum facere emtoris (1. 25 § 1 D. 18, l);- делать, facit totum voluntas defuncti (1. 35 § 3 D. 28, 5);
facere dodrantem, quadrantem bonorum (см. dodrans);
10) творить, установлять, назначать, fac. ius (1. 40 D. 1. 3);
fac. plures gradus heredum (1. 36 pr. D. 28, 6);
dotem fac. alicui (1. 49 D. 23, 3);
curatores (1. 9 D. 27, 10);
ad actionem procurator factus (1. 13 pr. D. 2, 14);
11) употреблять, издерживать, fac. alimenta in aliquem (1. 5 § 14 D. 25, 3. 1. 19 § 2 D. 36, 1), fac. impensas (см.);
12) = agere s. 2: annum in fuga facere (1. 14 § 1. D. 40, 7);
13) оценивать, magni, parvi facere (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 1 § 10 D. 43, 24. 1. 16. C. 10, 31); - 14) = experiri, иметь: fac. lucrum (см.), damnum, потерпеть (1. 56 D. 30. 1. 26 D. 39, 2);
vitium facere. испортиться (1. 32 eod. 1. 10 § 1 D. 14, 2);
abortum facere (см.);-15) противоп. immittere, на недвижимом имуществе, на земле другого лица делать какие-нб. перемены, постройки (1. 1 pr. D. 43, 6. 1. 2 pr. D. 43, 8. 1. 1 pr. D. 43, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > facere
-
12 pretium
ценность, цена, a) вообще стоимость чего-лб. на деньги (1. 63 pr. § 2 D. 35, 2. 1. 13 § 1 D. 50, 16. 1. 14 eod.);iusto pretio rem aestimare (см. iustus s. d.);
magni pretii esse (1. 7 § 3 D. 24, 1);
b) особ. цена при купле-продаже: emtio et venditio contrahitur, simulatque de pretio convenerit (pr. § 1. 2 I. 3, 23. Gai. III. 141 IV. 28. 1. 7 § 1 D. 18, 1. 1. 1 § 1 eod. cf. 1. 1 pr. D. 19, 4. 1. 4 pr. D. 12, 1. 1. 31 pr. D. 21, 1);
usurae pretii (1. 29 § 2 eod.);
ad pretium participandum sese venumdari pati (см. participate);
c) наградa, наемная плата = merces: pretium conductionis (1. 28 § 2 D. 19, 2);
operae (1. 52 § 2 eod. 1. 51 § 1. 1. 58 pr. eod);
vero pretio conducere (1. 10 § 2 D. 41, 2. 1. 2 § 24 D. 47, 8. 1. 6 § 3 D. 3, 2. 1. 1 § 5 D. 11, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > pretium
См. также в других словарях:
Coat of arms of the Federation of Rhodesia and Nyasaland — Contents 1 Background 2 Blazon (heraldic description) 2.1 … Wikipedia
Escudo de la Federación de Rodesia y Nyasalandia — Saltar a navegación, búsqueda Escudo de armas de la Federación de Rodesia y Nyasalandia El escudo de armas de la Federación de Rodesia y Nyasalandia fue concebido por M. J. Morris y concedido por Requerimiento Real el … Wikipedia Español
Grammatik des Lateinischen — Die lateinische Sprache lässt sich dem italischen Zweig des Indogermanischen zuordnen und ihre Grammatik zeigt viele Ähnlichkeiten mit modernen und historischen Sprachen dieser Familie. Sie ist darüber hinaus die Grundlage der romanischen… … Deutsch Wikipedia
Lateinische Deklination — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
Lateinische Deklinationen — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
Lateinische Grammatik — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
O-Deklination — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
Participium Perfectum Passivum — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
U-Deklination — Die Grammatik der lateinischen Sprache ist die Grundlage vieler moderner indogermanischer Sprachen. Sie wird oft als komplex bezeichnet und gilt bei Laien als logisch aufgebaut (natürlich kann man nicht von der Grammatik einer Sprache sprechen,… … Deutsch Wikipedia
estimer — Estimer, AEstimare, AEstimationem facere. Penser et estimer ou juger, Arbitrari, Autumare, Computare, Deputare, Existimare, Ducere, Numerare, Reri. Estimer, priser et louer, Commendare, Dignare, Dignari, In honore habere, Pendere, Putare. Estimer … Thresor de la langue françoyse
NASI — Herbr. Gap desc: Hebrew, proprie dictus est in hac gente Princeps seu Praeses Synedrii Magni seu Septuaginta unius viralis, alias et Caput consessus, a quo proxima dignitas erat Partis Synedrii, seu Principis secundi, quibus reliqui ordine suô… … Hofmann J. Lexicon universale